Afrika kıtasında yaşanan eğitim krizi, küresel güvenlik ve ekonomik istikrarı tehdit ediyor. Çatışmalar, yetersiz fonlar ve artan 'öğrenme yoksulluğu', milyonlarca çocuğun geleceğini karartıyor. UNESCO verilerine göre, Sahra Altı Afrika'da eğitim için 70 milyar dolarlık bir açık bulunuyor. Bu durum, kıtanın kalkınma potansiyelini ciddi şekilde etkiliyor. Eğitim, sadece bir hak değil, aynı zamanda barışın, istikrarın ve sürdürülebilir büyümenin de anahtarıdır.
Dünya genelinde kırılgan durumdaki çocukların hayata tutunması için en önemli can simidi olan eğitimin, küresel güvenlik, ekonomik istikrar ve 21. yüzyıl büyümesi için hayati bir yatırım olduğu vurgulandı.
Ancak, özellikle Afrika kıtasında yaşanan çatışmalar ve fon yetersizlikleri, milyonlarca çocuğun eğitimden mahrum kalmasına neden olarak endişe verici bir tablo çiziyor.
Education Cannot Wait (ECW) İcra Direktörü Yasmine Sherif'in açıklamalarıyla gün yüzüne çıkan verilere göre, Afrika kıtasının birçok yerinde şiddet ve savaşın yükselişi, yıllardır süregelen kalkınma çabalarını yok ediyor. Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin doğusundaki şiddet dalgası ve Sudan'daki topyekûn savaş, uluslararası hukukun ağır ihlalleriyle birlikte bombaların ve cinayetlerin gölgesinde ilerlemeyi engelliyor.
Eğitim Finansmanında Dev Uçurum: Afrika'da 70 Milyar Dolarlık Açık!
UNESCO tahminlerine göre, 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi'nde ana hatları çizilen evrensel eğitim hedefine ulaşmak için dünya genelinde 100 milyar dolarlık bir finansman açığı bulunuyor. Bu açığın 70 milyar dolarlık kısmı ise Sahra Altı Afrika'da yoğunlaşıyor. Geleneksel donör ülkeler, geçtiğimiz yıl insani yardımları önemli ölçüde azaltırken, UNESCO'nun son analizi küresel eğitim yardımında %14'lük endişe verici bir düşüş olduğunu ortaya koydu.
Dünya Bankası'nın belirttiği gibi, temel öğrenmeye yapılan yatırım, Sahra Altı Afrika'da 2050 yılına kadar kişi başına düşen GSYİH'yi iki katına çıkarma potansiyeli taşıyor. Ancak bu devasa finansman boşluğu, kıtanın potansiyelini tehdit ediyor.
"Öğrenme Yoksulluğu" ve Zorlu Koşullar
"Öğrenme yoksulluğu", küresel bir endişe kaynağı ve bu durum Afrika genelinde daha da belirgin. UNESCO'ya göre, Sahra Altı Afrika'da her beş çocuktan dördü 10 yaşına kadar basit bir metni okuyamıyor veya anlayamıyor, birçoğu da temel aritmetik becerilerinde zorlanıyor.
Çatışmalar, iklim değişikliği ve zorla yerinden edilme gibi birleşen zorluklar, kalkınma kazanımlarını sekteye uğratıyor ve insani krizlerde yaşam kurtaran eğitime erişimi engelliyor. Education Cannot Wait'in (ECW) son küresel tahminler çalışmasına göre, dünya genelindeki krizlerden etkilenen 234 milyon okul çağındaki çocuğun yaklaşık yarısı Sahra Altı Afrika'da yaşıyor.
2025 Afrika'da Öğrenme ve Beceri Geliştirmeyi Dönüştürme raporuna göre, "2015 yılına kıyasla bugün Afrika'da 75 milyon daha fazla çocuk okula kayıtlı olsa da, aynı dönemde okul dışı kalan çocuk sayısı 13.2 milyon artarak 100 milyonu aştı."
İstikrar ve Ekonomik Büyüme İçin Eğitim Şart!
İstikrarlı ekonomik büyüme için istikrarın, istikrar için de eğitimin olmazsa olmaz olduğu vurgulanıyor. Afrika, silahlı ve şiddetli çatışmaların yanı sıra iklim değişikliği nedeniyle zorla yerinden edilmelerin yaşandığı bir kıta konumunda. Dünya Göç Raporu'na göre, 2020 yılında 21 milyon Afrikalı başka bir Afrika ülkesinde yaşıyordu. 1990'dan bu yana bölge dışında yaşayan Afrikalı göçmenlerin sayısı iki kattan fazla artarken, Avrupa'daki artış en belirgin olanıydı.
Kongo Demokratik Cumhuriyeti ve Sudan'daki Dram: Cinsel Şiddet ve Yerinden Edilme
Doğu Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde (KDC) yaşanan korkunç durum, acil müdahale gerektiriyor. Bölge onlarca yıldır şiddetle boğuşsa da, son aylarda durum çok daha kötüleşti. UNICEF'e göre, Doğu KDC'de her yarım saatte bir çocuğun tecavüze uğradığı bildiriliyor. KDC'de bugün yaklaşık 3.5 milyon zorla yerinden edilmiş çocuk bulunuyor. Milyonlarca çocuk, öldürülme, sakat bırakılma, kaçırılma ve silahlı gruplara zorla dahil edilme gibi hayal bile edilemez insan hakları ihlalleri riskiyle karşı karşıya.
Sudan'daki durum ise yürek burkucu ve derhal sona ermesi gerekiyor. Son tahminler, 30 milyon kişinin, 16 milyon çocuk dahil olmak üzere insani yardıma ihtiyaç duyduğunu gösteriyor. Nisan 2023'ten bu yana Sudan içinde ve dışında 12 milyondan fazla insan yerinden edildi, bu da komşu ülkelerdeki eğitim sistemlerini, bütçelerini ve kapasitelerini zorluyor. Çatışma ve devam eden zorluklar (zorla yerinden edilme, iklim değişikliği, yoksulluk ve diğer faktörler dahil) Sudan'da yaklaşık 16.5 milyon çocuğu okulsuz bıraktı.
Eğitim: Çözüm ve Geleceğin Anahtarı
BM'nin acil durumlar ve uzun süreli krizlerde eğitim için küresel fonu olan Education Cannot Wait (ECW) ve stratejik ortakları, Afrika'da ve ötesinde eğitim için insani finansmanı artırmak için bir değer önerisi sunuyor. Bunu yaparak, eğitimde ortak programlamaya, dolayısıyla daha geniş bir barış, istikrar ve ekonomik kalkınma hedefine katkıda bulunuyorlar.
Afrika, dünyanın en genç ve en hızlı büyüyen kıtasıdır; 10 kişiden 6'sı 25 yaşın altında. Dünya Bankası'na göre, eğitimde geçirilen her ek yıl için saatlik kazançlarda %10'luk bir artış var.
Ancak makroekonomik düzeyde, fırsat maliyetleri eşi benzeri görülmemiş. "Bu nesil öğrenciler şimdi, 2021'deki 17 trilyon dolarlık kayıp tahminine göre keskin bir artışla, bugünkü küresel GSYİH'nin %17'sine eşdeğer veya bugünkü değerle ömür boyu kazançlarda toplam 21 trilyon dolarlık bir kayıp riskiyle karşı karşıya."
Sahra Altı Afrika'daki yatırımların getirileri daha da önemli olabilir; bazı analizler, okul öncesi eğitime yapılan her 1 dolarlık yatırımın, 33 dolara kadar getiri sağlayabileceğini gösteriyor.
Eğitim; dönüştürücü, acil, yaşam kurtarıcı ve uzun vadeli bir yatırım olarak yoksulluk, yerinden edilme ve çatışma döngülerini kırar. Ancak o zaman barış, istikrar ve ekonomik kalkınma elde edilebilir. Küresel askeri harcamaları (2.7 trilyon doları aşan) azaltıp bunun yerine eğitime, sağlığa, yönetişime, altyapıya ve geçim kaynaklarına yatırım yaparsak, dünyayı daha iyi bir yer haline getirebileceğimiz açıkça ortadadır.
Afrika'da eğitim krizi, kıtadaki çatışmalar, iklim değişikliği ve yetersiz finansman nedeniyle giderek derinleşiyor. UNESCO'nun verilerine göre, 2030 evrensel eğitim hedefine ulaşmak için 100 milyar dolarlık bir finansman açığı bulunuyor ve bunun büyük bir kısmı Sahra Altı Afrika'da yoğunlaşıyor. 'Öğrenme yoksulluğu' da endişe verici boyutlara ulaşmış durumda. Uzmanlar, eğitime yapılan yatırımların, kıtanın ekonomik büyümesini önemli ölçüde destekleyeceğini vurguluyor. Eğitim, yoksulluk, yerinden edilme ve çatışma döngülerini kırmak için kritik bir öneme sahip. Krizin çözümü için acil ve uzun vadeli stratejilerle eğitime yatırım yapılması gerekiyor.
