Çocukların çevresel sorunlara karşı yenilikçi çözümler geliştirmesi için EcosySTEM Projesi hayata geçirildi. Proje, Türkiye, Yunanistan, Ukrayna ve Bulgaristan'da uygulanarak çocuklara STEM eğitimi ile çevre bilinci kazandırıyor. Bu sayede çocuklar, doğayı keşfederken aynı zamanda bilimsel yöntemlerle sorunlara çözüm üretebiliyorlar. Proje, çocukların sadece bilgi edinmesini değil, aynı zamanda eleştirel düşünme ve üretkenlik becerilerini geliştirmeyi hedefliyor. EcosySTEM Projesi ile çocuklar, geleceğin çevre liderleri olarak yetişiyor.

Çocukların Çevresel Sürdürülebilirlik için E-STEM aracılığıyla Güçlendirilmesi – EcosySTEM Projesi Türkiye, Yunanistan, Ukrayna ve Bulgaristan’da hayata geçiriliyor. STEM eğitimiyle doğanın bilgisini keşfeden çocuklar, bugünün ve geleceğin çevresel sorunlarına bilimsel çözümler arayan bir vizyonla tanışıyor.

İstanbul’dan Karadeniz’e Yayılan Bir Eğitim Hareketi

İstanbul’un en yoğun ilçelerinden Kadıköy’de bir öğrenme laboratuvarı… Bir gün çocuklar kendi yaptıkları güneş enerjili arabaları zemin üzerinde yarıştırıyor, hazırladıkları kitlerle su örneklerinin pH değerini test ediyor, akuaponik sistemlerle nasıl topraksız marul yetiştireceklerini öğreniyorlar. Bir başka gün geri dönüştürülmüş malzemelerden projeler üretiyorlar, sanal gerçeklik gözlükleriyle yepyeni ekosistemleri keşfediyorlar.

Burası sıradan bir eğitim merkezi değil; çevre eğitimi için yepyeni bir yaklaşımın ürünü. Avrupa Birliği’nin Interreg NEXT Karadeniz Havzası Programı tarafından desteklenen EcosySTEM Projesi, Türkiye, Yunanistan, Ukrayna ve Bulgaristan’dan ortakların katılımıyla yürütülüyor. 8–15 yaş arası çocuklara çevre bilinci kazandırmak için bilim, teknoloji ve yaratıcılığı buluşturan uygulamalı öğrenme programları sunuluyor.

Projenin liderliğini Türkiye’den Uluslararası Kalkınma ve Çevre Derneği – IDEA Universal üstleniyor. Derneğin ve projenin Direktörü Evrim Aykan, çalışmayı şöyle özetliyor: “Biz çocuklara yalnızca çevre bilgisi aktarmıyoruz. Onları kendi kuşaklarının eko-liderleri olacak şekilde donatıyoruz; üreten, eleştirel düşünebilen ve topluluklarını koruyan bireyler haline gelmelerini sağlıyoruz.”

Karadeniz İçin Ortak Sorumluluk

Karadeniz Havzası, zengin biyolojik çeşitliliğe sahip olmasına rağmen ormansızlaşma, erozyon ve su kirliliği gibi sınır tanımayan sorunlarla karşı karşıya. EcosySTEM Projesi, dört ülkeyi ortak bir vizyonda buluşturarak çocukların bu sorunlara yaratıcı çözümler geliştirmesine olanak tanıyor.

Temmuz ayında Türkiye’de başlayan pilot uygulama, eş zamanlı olarak Bulgaristan, Yunanistan ve Ukrayna’da da hayata geçirildi. Süreç, sınır ötesi iş birliği ve ortak eğitim materyalleriyle destekleniyor. Evrim Aykan şöyle vurguluyor: “Çevresel sorunlar ülke sınırlarında durmaz; çözümler de sınır tanımamalı. Birlikte çalışarak, bölgelerini ve geleceklerini ortak bir proje olarak gören yeni bir kuşağı güçlendiriyoruz.”

Altı Modülle Çevresel Okuryazarlık

Program, Ekosistemler ve Biyoçeşitlilik, Çevre ve Su, Çevre ve Hava, Çevre ve Toprak, Çevre ve Yenilenebilir Enerji, Çevre ve Atık Yönetimi olmak üzere altı modülden oluşuyor.

Çocuklar deneyler, ölçüm araçları ve yaratıcılığı birleştiren etkinliklerle çevreyi yakından tanıyor.

Biyoçeşitlilik: Çevrelerindeki canlıları keşfediyor, ekolojik bağımlılıkları öğreniyor, VR gözlüklerle farklı habitatları deneyimliyorlar.

Su: Kendi test kitleriyle su kaynaklarını analiz ediyor, temiz suya erişimi sorguluyorlar.

Hava: Ölçüm araçlarıyla hava kirliliğini ve iklim düzenlerini inceliyorlar.

Toprak: Hidroponik deneyler, erozyon gösterimleri ve toprak testleriyle toprağın önemini kavrıyorlar.

Yenilenebilir Enerji: Güneş enerjili araçlar tasarlıyor ve yarıştırıyorlar.

Atık Yönetimi: Geri dönüşüm projeleriyle kaynakların değerini öğreniyor, atığı bir tasarım problemi olarak görüyorlar.

Evrim Aykan’ın ifadesiyle: “Modüllerin hem bilimsel titizliği hem de çocukların hayal gücünü yansıtmasını istedik. Bu yüzden veri toplama ile yaratıcılığı birleştirdik. Kimi zaman bir güneş enerjisini kullanarak bir icat yapıyorlar, kimi zaman bir ormandaki biyoçeşitliliği keşfetmek için yola çıkıyorlar.”

Küçük Bilim İnsanlarından Büyük Fikirler

Eğitmenler, programa basit sorularla başlayan çocukların kısa sürede kendi sistemlerini tasarlayacak özgüvene ulaştıklarını aktarıyor. Çocuklar öğrendiklerini evlerine taşıyor, kardeşleriyle, arkadaşlarıyla ve komşularıyla paylaşıyor. Aykan’ın sözleriyle: “Onlar sadece doğayı öğrenmiyor; doğayı şekillendirebileceklerini ve koruyabileceklerini biliyorlar.”

Bugünün de Liderleri

EcosySTEM Projesi yalnızca bir eğitim girişimi değil; aynı zamanda uzun vadeli bir vizyon. Yerel eğitim otoriteleriyle yapılan görüşmeler sayesinde E-STEM modelinin müfredata kalıcı olarak dahil edilmesi hedefleniyor.

IDEA Universal – EcosySTEM Direktörü Aykan, gençlerin bugünün liderleri olduğuna dikkat çekiyor: “Çocuklara sadece geleceğin vatandaşları gözüyle bakarsak acil çözümleri erteleriz. Onlar şimdiden vatandaş; mahallelerinin, okullarının bir parçası ve her gün liderlik etmeye hazır olduklarını kanıtlıyorlar. Bu projeyle onlara bugünü şekillendirme gücüne sahip olduklarını hatırlatıyoruz. Artık izin beklemiyorlar; deniyor, yapıyor, öğreniyor ve hayata geçiriyorlar.”

EcosySTEM Projesi, Karadeniz Havzası'ndaki çocuklara yönelik çevre eğitimi programıdır. Proje kapsamında çocuklar, bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik (STEM) alanlarını kullanarak çevresel sorunlara çözümler üretmektedir. Proje, ekosistemler, su, hava, toprak, yenilenebilir enerji ve atık yönetimi gibi altı farklı modülden oluşmaktadır. Çocuklar, deneyler, ölçüm araçları ve yaratıcı etkinliklerle çevrelerini daha yakından tanımakta ve çevresel okuryazarlıklarını geliştirmektedir. Proje, çocukların sadece bilgi edinmesini değil, aynı zamanda eleştirel düşünme, problem çözme ve iş birliği becerilerini de desteklemektedir. EcosySTEM Projesi, genç nesillerin çevreye duyarlı ve sürdürülebilir bir gelecek inşa etmelerine katkıda bulunmaktadır.