Türkiye, son yılların en sıcak yazlarından birini yaşarken, bu durum elektrik tüketiminde görülmemiş bir artışa neden oldu. Özellikle Temmuz ayında hissedilen aşırı sıcaklar, klima kullanımını artırarak elektrik şebekesi üzerinde büyük bir baskı oluşturdu. Uzmanlar, artan talebi karşılamak için yeni enerji kaynaklarına yönelmenin ve enerji verimliliği önlemlerini artırmanın önemine dikkat çekiyor. Peki, bu rekor tüketimin arkasında yatan nedenler neler? Gelecekte bizi neler bekliyor? İşte tüm detaylar...

ANKARA-BHA

Türkiye’de son 55 yılın en sıcak temmuz ayı geride bırakıldı. Uluslararası enerji düşünce kuruluşu Ember’in analizine göre, yükselen sıcaklıklarla birlikte klima kullanımında artış yaşandı ve bu durum elektrik tüketimini tarihi zirveye taşıdı. 28 Temmuz’da saatlik elektrik tüketimi 59 gigavatsaat ile tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Bu tüketimin yüzde 18’i yalnızca soğutma ihtiyacından kaynaklandı.

Her 1 derece için ek santral ihtiyacı

Analize göre Türkiye’de sıcaklıktaki her bir derecelik artış, 0,77 gigavat ek elektrik üretim kapasitesi gerektiriyor. Bu da sıcaklığın 22 dereceden 32 dereceye yükselmesi durumunda, artan talebi karşılamak için Atatürk Hidroelektrik Santrali büyüklüğünde en az üç yeni santral ihtiyacı anlamına geliyor.

Soğutma artık “lüks” değil, temel yük unsuru

Raporda, özellikle yaz aylarında öğle saatlerinde elektrik talebinin yüzde 10’dan fazlasının soğutma kaynaklı olduğu vurgulandı. Bu durumun, soğutmanın artık bir lüks değil, şebeke üzerinde belirleyici bir yük unsuru haline geldiğini ortaya koyduğu ifade edildi. Ani talep sıçramalarının, elektrik hatları ve trafo merkezlerinde arıza riskini artırdığına da dikkat çekildi.

Güneş enerjisi öne çıkıyor

Ember’e göre şebeke üzerindeki baskıyı hafifletmenin en doğal yolu güneş enerjisinden geçiyor. Zira güneşin en yüksek üretim saatleri, günün en sıcak saatleriyle örtüşüyor. 2024 yazında güneş enerjisi, soğutma ihtiyacının en yoğun olduğu saatlerde elektrik talebinin yüzde 20’sinden fazlasını karşıladı.

Talep artışı sürecek

Türkiye’de yalnızca alan soğutmasına bağlı elektrik tüketimi, 2023-2024 döneminde yüzde 19 artarak 10 teravatsaate ulaştı. Bu miktar, yaklaşık 4 milyon elektrikli aracın bir yıllık şarj ihtiyacına denk geliyor. Mevcut eğilimin sürmesi halinde, soğutma talebinin 2030’a kadar 2 katına, 2035’e kadar ise 3,5 katına çıkması bekleniyor.

Tüketim alışkanlıkları değişti

Küresel iklim değişikliğinin etkisiyle Türkiye’nin elektrik talebi alışkanlıkları da dönüşüyor. 2008’e kadar en yüksek tüketim kış aylarında görülürken, sonrasında zirve talep yaz aylarına kaydı. 2025 itibarıyla yaz ve kış arasındaki zirve tüketim farkı, 2008’e kıyasla 12 kat artmış durumda.

“Klima envanteri şart”

Ember Enerji Analisti Bahadır Sercan Gümüş, artan soğutma ihtiyacına dikkat çekerek klima kullanımına yönelik kapsamlı bir envanter çalışmasının yapılması gerektiğini belirtti. Gümüş ayrıca, enerji verimliliği politikalarının güçlendirilmesi ve şebeke esneklik çözümlerinin yaygınlaştırılması gerektiğini vurguladı.

Ember'in analizine göre, Türkiye'de elektrik tüketimi Temmuz ayında rekor kırdı. Sıcaklıkların etkisiyle artan klima kullanımı, elektrik talebini zirveye taşıdı. Güneş enerjisi, bu talebi karşılamada önemli bir rol oynarken, uzmanlar enerji verimliliği ve şebeke esnekliği çözümlerinin gerekliliğine vurgu yapıyor. Soğutma ihtiyacının artmasıyla birlikte, tüketim alışkanlıkları da değişiyor ve bu durum enerji politikalarının yeniden gözden geçirilmesini zorunlu kılıyor.