Türkiye inşaat sektörü, 2024 Eylül ayında tarihi bir başarıya imza attı. Üretim endeksi, tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşarak sektörde büyük bir heyecan yarattı. Bu rekor artışın ardında yatan faktörler neler? Özellikle konut inşaatındaki yükselişin sektöre etkisi nasıl olacak? Uzmanlar, bu durumun sürdürülebilirliği konusunda ne düşünüyor? İşte inşaat sektöründeki son gelişmeler ve dikkat çeken analizler...
iSTANBUL-BHA
Takvim etkilerinden arındırılmamış endeks 150,4 puanla, arındırılmış hali ise 149,6 puanla tüm zamanların en yüksek değerine çıktı. Serinin başladığı 2017 Ocak ayından bu yana ölçülen 105 ayın en yüksek yıllık artışı böylece 2024 Eylül döneminde kaydedildi.
Bina inşaatında dikkat çekici artış
Endeksin alt kalemleri de sektördeki ivmenin kaynağını ortaya koydu.
-
Bina inşaatı endeksi yüzde 31,2 artarak 171,9 puana yükseldi.
-
Bina dışı yapılar yüzde 23,3 artışla 98,9 puana çıktı.
-
Özel sektör inşaat faaliyetleri ise yüzde 30,1 artarak 135 puan seviyesine ulaştı.
“Şantiye tarafı ciddi şekilde hızlandı”
İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Hepşen, endeksin doğrudan sahadaki fiziksel üretimi gösterdiğini vurgulayarak eylül ayında şantiyelerde belirgin bir hızlanma yaşandığını söyledi.
Hepşen, konut tarafındaki yüzde 31,2’lik artışın dikkat çekici olduğunu belirterek, “Bu artış bize özellikle konut üretiminin diğer kalemlerin önünde gittiğini gösteriyor. Özel sektörün yüzde 30,1’lik artışla başı çekmesi ise ivmenin kamudan değil, piyasadan geldiğine işaret ediyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Deprem sonrası yürütülen projeler ve TOKİ’nin sosyal konut çalışmaları da artışın temel nedenleri arasında gösterildi.
“Zirve görüldü ama sürdürülebilirliği garanti değil”
Prof. Hepşen, rekor artışın sektörde güçlü bir döneme işaret edebileceğini ancak bunun tek başına kalıcı bir yükseliş trendi anlamına gelmediğini söyleyerek şunları kaydetti:
“İnşaatta bu tür zirveler bazen yeni bir büyüme döneminin başlangıcıdır, bazen de bir düzeltme sürecinin hemen öncesidir. Burada belirleyici olan, üretimin hangi dinamikle yükseldiğidir. Eğer satışlar güçlü, finansman erişilebilir ve nakit akışı sağlıklıysa bu zirvenin üzerine yeni seviyeler eklenebilir. Ancak yüksek faiz ve maliyet baskısı sürer, satış temposu da destek vermezse bugünkü hız ileride yavaşlamaya dönüşebilir.”
Hepşen, konut talebindeki canlılığın devam etmesi ve finansman koşullarının iyileşmesi halinde eylülde görülen rekor seviyenin uzun vadeli bir döngüye dönüşebileceğini de sözlerine ekledi.
Eylül ayında inşaat üretiminde yaşanan rekor artış, özellikle konut inşaatı ve özel sektörün katkısıyla gerçekleşti. Uzmanlar, bu yükselişin deprem sonrası projeler ve TOKİ'nin sosyal konut projeleri gibi faktörlerden kaynaklandığını belirtiyor. Ancak, yüksek faiz ve maliyet baskısı gibi riskler de bulunuyor. Sektördeki bu olumlu havanın devamlılığı, konut talebinin canlı kalmasına ve finansman koşullarının iyileşmesine bağlı olacak. Aksi takdirde, bu zirve kısa süreli bir döneme işaret edebilir.
