Türkiye ekonomisi için kritik öneme sahip dış ticaret endeksleri, Eylül ayında nasıl bir performans sergiledi? İhracat birim değer endeksindeki artışlar ve ithalat miktar endeksindeki yükseliş, ekonomik dengeler açısından ne anlama geliyor? Hangi sektörlerdeki değişimler öne çıkıyor? Uzmanlar, bu verilerin gelecekteki ekonomik trendler üzerindeki etkilerini nasıl değerlendiriyor? İşte dış ticaretin nabzını tutan son gelişmeler...
ANKARA - BHA
Eylül 2025’te ihracat birim değer endeksi, geçen yılın aynı dönemine göre gıda, içecek ve tütünde yüzde 11,1, ham maddelerde (yakıt hariç) yüzde 6,9, imalat sanayisinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 5,8 artarken, yakıtlarda yüzde 7,1 azaldı.
İhracat miktar endeksi ise aynı dönemde yüzde 3 düşüş kaydetti. Endeks, gıda, içecek ve tütünde yüzde 11,9, ham maddelerde (yakıt hariç) yüzde 1, imalat sanayisinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 3,1 gerilerken, yakıtlarda yüzde 28,9 artış gösterdi.
İthalat cephesinde ise birim değer endeksi, eylülde yıllık bazda yüzde 1,7 yükseldi. Gıda, içecek ve tütünde yüzde 10,2, imalat sanayisinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 2 artarken; ham maddelerde (yakıt hariç) yüzde 4,5 ve yakıtlarda yüzde 9,1 azalış kaydedildi.
İthalat miktar endeksi yıllık bazda yüzde 6,9 artarken, gıda, içecek ve tütünde yüzde 10,9, ham maddelerde (yakıt hariç) yüzde 3,2, yakıtlarda yüzde 6,1 ve imalat sanayisinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 3,5 artış gerçekleşti.
Arındırılmış veriler
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ihracat miktar endeksi, ağustosta 152,2 iken eylülde yüzde 7,5 azalarak 140,9’a geriledi. Takvim etkilerinden arındırılmış verilere göre ise endeks, geçen yıl eylülde 151,8 iken bu yılın aynı ayında yüzde 6,7 düşüşle 141,6 olarak hesaplandı.
İthalat miktar endeksi, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seride ağustosta 113,9’dan eylülde yüzde 5,8 artışla 120,5’e yükseldi. Takvim etkilerinden arındırılmış verilere göre ise endeks, Eylül 2024’te 113,7 iken bu yılın aynı ayında yüzde 3,7 artarak 117,9’a çıktı.
İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine oranlanmasıyla elde edilen dış ticaret haddi, geçen yıl eylülde 85,8 iken 3,6 puanlık artışla bu yıl 89,4 olarak kaydedildi.
Eylül ayında dış ticaret endekslerinde karmaşık bir tablo gözlemlendi. İhracat birim değer endeksi bazı kalemlerde artış gösterirken, ihracat miktar endeksi düşüş kaydetti. İthalat tarafında ise birim değer endeksi yükselirken, miktar endeksi de arttı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış veriler, ihracat miktar endeksinde azalma, ithalat miktar endeksinde ise artış olduğunu ortaya koyuyor. Dış ticaret haddi ise geçen yıla göre iyileşme gösterdi. Bu veriler, Türkiye ekonomisinin dış ticaret performansını değerlendirmek için önemli bir temel oluşturuyor.
