İstanbul, bugün kritik bir diplomatik zirveye ev sahipliği yapıyor. İran ve Avrupa ülkeleri, 2015 nükleer anlaşmasının geleceğiyle ilgili önemli bir toplantıda bir araya geldi. Taraflar, anlaşmanın yeniden canlandırılması ve olası bir krizi önlemek için yoğun çaba sarf ediyor. Toplantının sonucu, bölgedeki istikrar ve uluslararası ilişkiler açısından büyük önem taşıyor. Peki, İstanbul'daki bu kritik görüşmelerden nasıl bir sonuç çıkacak? Anlaşma yeniden rayına oturabilecek mi?
<p><strong>İSTANBUL -<a href="http://bha.net.tr"> BHA</a> </strong></p>
<p>Toplantıya İran’dan dışişleri bakan yardımcıları Mecid Tahtrevançi ve Kazım Garibabadi katılırken, Avrupa tarafını ise İngiltere, Fransa ve Almanya temsil ediyor. İran, 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmanın Avrupalı taraflarının talebi üzerine görüşmelerin yeniden başlamasını kabul etmişti.</p>
<p>16 Mayıs’ta da aynı düzeyde bir araya gelen taraflar, ABD ile İran arasında devam eden dolaylı müzakerelere paralel olarak temaslarını sürdürme konusunda anlaşmıştı. Ancak İsrail’in 13 Haziran’da İran’a yönelik saldırıları sonrası müzakere süreci kesintiye uğramıştı.</p>
<p>İran, anlaşmayla kaldırılan Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarının geri getirilmesine yol açabilecek “tetik mekanizması” olarak adlandırılan maddenin Avrupa ülkeleri tarafından işletilmesinden kaygı duyuyor. Bu mekanizmanın süresi 18 Ekim’de sona eriyor ve İran’ın nükleer programıyla ilgili bir çözüme ulaşılamaması halinde Avrupa taraflarının mekanizmayı aktif hale getirmesi bekleniyor.</p>
<p>2015 yılında imzalanan nükleer anlaşma, BM Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesi ile Almanya arasında, yaptırımların kaldırılması karşılığında İran’ın nükleer faaliyetlerini sınırlandırmayı amaçlıyordu. Ancak ABD, 2018’de anlaşmadan tek taraflı çekilerek İran’a yönelik yaptırımları yeniden devreye soktu. Avrupa ülkeleri, ABD’nin bu kararına karşı çıksa da, İran’ın talep ettiği telafi edici önlemleri alamadı.</p>
<p>Bunun üzerine İran, anlaşmadaki taahhütlerini kademeli olarak durdurdu ve yüksek düzeyde uranyum zenginleştirme çalışmalarına başladı. İngiltere, Fransa ve Almanya ise, İran’ın anlaşmayı ihlal ettiği gerekçesiyle BM yaptırımlarını yeniden devreye sokma hakkı veren “snapback” mekanizmasını kullanma tehdidinde bulunuyor.</p>
İstanbul'da gerçekleşen İran ve Avrupa ülkeleri arasındaki nükleer görüşmelerde, taraflar 2015 nükleer anlaşmasının geleceğini masaya yatırdı. İran, anlaşmanın Avrupalı taraflarının talebi üzerine görüşmeleri kabul ederken, Avrupa ülkeleri İran'ın nükleer programıyla ilgili endişelerini dile getirdi. Toplantıda, İran'ın anlaşmayla kaldırılan BM yaptırımlarının geri getirilmesine yol açabilecek 'tetik mekanizması' konusundaki kaygıları da ele alındı. Taraflar, müzakerelerin devam etmesi ve olası bir krizi önlemek için temaslarını sürdürme konusunda anlaştı.
