Türkiye tıp tarihinde bir dönüm noktası: Prof. Dr. Mehmet Haberal'ın 50 yıl önce başlattığı organ nakli devrimi, bugün uluslararası bir kongre ile taçlanıyor. İlk böbrek naklinin 50. yıl dönümü vesilesiyle düzenlenen MESOT Kongresi, 35 ülkeden 300'e yakın bilim insanını Ankara'da bir araya getiriyor. Bu özel etkinlik, Türkiye'nin organ nakli alanındaki başarılarını ve Prof. Haberal'ın öncülüğünü kutlarken, geleceğe yönelik yeni bilimsel iş birliklerine de zemin hazırlayacak. Kongre programı, Prof. Haberal'ın Anıtkabir ziyaretiyle başlayacak ve bilimsel oturumlarla devam edecek.
ANKARA - BHA
Kongre programı, 3 Kasım Pazartesi sabahı Prof. Dr. Mehmet Haberal’ın Anıtkabir ziyareti ve Anıtkabir Özel Defteri’ne yazacağı mesaj ile başlayacak. Haberal, ardından Bilkent Üniversitesi’nin kurucusu Prof. Dr. İhsan Doğramacı’nın kabrini ziyaret edecek. Aynı gün Hacettepe Hastanesi’ne geçerek, 50 yıl önce ilk böbrek naklini gerçekleştirdiği anne Mürüvet Çalışkan ve oğlu Bahtiyar Çalışkan’ın yıllar önce tedavi gördüğü 18 ve 18 numaralı odaları ziyaret edecek.
35 ülkeden 300 bilim insanı Ankara’da buluşacak
Kongreye 35 ülkeden 300’e yakın bilim insanı katılacak. Açılış töreni, 4 Kasım Salı günü saat 18.00’de, Sağlık Bakanı Prof. Dr. Kemal Memişoğlu’nun katılımıyla Başkent Üniversitesi İhsan Doğramacı Salonu’nda gerçekleştirilecek. Bilimsel oturumlar ise Kızılcahamam Patalya Oteli’nde devam edecek.
Türkiye’de organ naklinin 50. yılı
Bu yılki kongre, Türkiye’de organ naklinin başlamasının 50. yıldönümüne denk geliyor.
3 Kasım 1975’te, genç bir cerrah olan Prof. Dr. Mehmet Haberal, ekibiyle birlikte Hacettepe Üniversitesi’nde anne Mürüvet Çalışkan’dan aldığı böbreği 12 yaşındaki oğlu Bahtiyar’a naklederek Türkiye’deki ilk canlıdan organ naklini gerçekleştirdi.
O gün sadece bir böbrek nakledilmedi; Türkiye’de milyonlarca hastaya umut olacak bir tıbbi devrim başlatıldı.
Bir hekimin 50 yıllık yolculuğu
Prof. Dr. Mehmet Haberal, sadece bir cerrah değil; aynı zamanda bilimin, insanlık onurunun ve toplumsal sorumluluğun öncüsü olarak anılıyor. Kurucusu olduğu Başkent Üniversitesi, bugün altı milyon ağaçlı kampüsü ve 50 bin nüfusuyla Türkiye’nin örnek eğitim kurumlarından biri.
Haberal, Dünya Organ Nakli Derneği’nin (TTS) 2018–2020 Dönemi Başkanı, Uluslararası Yanık Derneği’nin 2006–2008 Başkanı, Türkiye Organ Nakli Derneği ve Orta Doğu Organ Nakli Derneği gibi birçok bilimsel kurumun kurucusu ve yöneticisi olarak dünya tıbbına yön veren isimlerden biri.
Tarihe geçen yasalar ve ilkler
Haberal’ın girişimiyle 1979 yılında yürürlüğe giren 2238 Sayılı Organ ve Doku Nakli Yasası, bugün hâlâ dünyanın en çağdaş düzenlemeleri arasında yer alıyor. Bu yasa sayesinde kadavradan organ bağışı yasal zemine kavuştu ve organ ticareti engellendi.
Haberal’ın öncülüğünde Türkiye’de tıp tarihinde birçok “ilk” yaşandı:
10 Ekim 1978: Böbrek saklamada soğuk iskemi süresi 12 saatten 100 saate çıkarılarak kıtalar arası nakillerin yolu açıldı.
8 Aralık 1988: Bölgedeki ilk kadavradan karaciğer nakli gerçekleştirildi.
-1990: Avrupa’da ilk pediatrik karaciğer nakli başarıyla yapıldı.
Bugün Türkiye, canlı vericiden yapılan nakillerde dünyanın lider ülkelerinden biri.
Uluslararası başarılar ve onurlar
Prof. Dr. Mehmet Haberal, 2024 yılında Dünya Organ Nakli Derneği’nin 30. Uluslararası Kongresi’ni İstanbul’a getirerek Türkiye’nin tıp tarihinde bir ilke daha imza attı. Aynı kongrede, organ nakli alanının en prestijli ödülü olan “Medawar Ödülü”ne layık görüldü.
Haberal’a ayrıca Yunanistan Akademisi tarafından, 2400 yıllık tarihinde ilk kez bir yabancıya verilen “Yüksek Şeref Ödülü” takdim edildi. Haberal, ödül töreninde yaptığı konuşmada, “Bugün burada olmamı modern Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Büyük Önder Atatürk’e borçluyum.” diyerek iki ülke arasında dostluk ve bilimin ortak diline vurgu yaptı.
Haberal, ayrıca Mısır’da “Yaşam Boyu Başarı Ödülü”ne layık görülen ilk bilim insanı oldu.
Haberal, bir ekol ve öncü
Dünya bilim çevreleri, Prof. Dr. Mehmet Haberal’ı yalnızca bir cerrah değil, bir “ekol” olarak tanımlıyor. Organ nakli alanında yetiştirdiği yüzlerce hekim, kurduğu eğitim kurumları ve öncülük ettiği yasalar, Türkiye’yi bu alanda küresel bir referans noktası haline getirdi.
Bugün binlerce hasta, organ bağışçıları ve sağlık çalışanlarının özverisiyle yeniden hayata tutunuyorsa, bunda Haberal’ın 50 yıl önce başlattığı bilimsel ve insani devrimin büyük payı var.
Prof. Dr. Mehmet Haberal'ın 50 yıllık bilimsel yolculuğu, Türkiye'de organ naklinin önünü açarak milyonlarca hastaya umut olmuştur. 1975'te gerçekleştirilen ilk böbrek nakli, sadece tıbbi bir başarı değil, aynı zamanda toplumsal bir dönüşümün başlangıcı olmuştur. Haberal'ın öncülüğünde çıkarılan yasalar, kadavradan organ bağışını yasal zemine oturtmuş ve organ ticaretinin önüne geçmiştir. Uluslararası alanda birçok ödül ve başarıya sahip olan Haberal, dünya bilim çevrelerinde bir 'ekol' olarak kabul edilmektedir. MESOT Kongresi, Haberal'ın bu önemli mirasını kutlamak ve organ nakli alanındaki son gelişmeleri paylaşmak için eşsiz bir fırsat sunmaktadır.
