Birleşmiş Milletler 80. Genel Kurulu, Afrika liderlerinin tarihi bir tazminat talebiyle yankılanıyor. Sömürgecilik ve kölelik gibi insanlık suçlarına karşı seslerini yükselten liderler, Batı'nın sessizliğine dikkat çekiyor. Gana Cumhurbaşkanı John Dramani Mahama'nın dikkat çekici konuşması ve diğer liderlerin destekleriyle, bu talep küresel arenada yeni bir boyut kazanıyor. Peki, bu tarihi çağrıya Batı'nın yanıtı ne olacak? Afrika'nın adalet arayışı uluslararası ilişkileri nasıl etkileyecek?
Birleşmiş Milletler 80. Genel Kurulu oturumları, sömürgecilik ve transatlantik köle ticareti suçlarının hesaplaşması talebiyle tarihi bir gündeme sahne oldu.
Küresel Güney liderlerinden oluşan bir koalisyon, Batı uluslarını bu tarihi suçlar karşısındaki "süregelen sessizlikleri" nedeniyle eleştirerek, onarıcı adalet (reparations) çağrısını en üst seviyeye taşıdı.
Gana Cumhurbaşkanı John Dramani Mahama, Genel Kurul’a hitaben yaptığı dönüm noktası niteliğindeki konuşmasında köle ticaretini "insanlığa karşı işlenmiş en büyük suç" olarak nitelendirdi. Mahama, 12.5 milyondan fazla Afrikalının Batı ulusları için servet üretmek amacıyla zorla yerinden edildiğine dikkat çekti.
"Halkımızın köleleştirilmesi ve doğal kaynaklarımızın çalınmasıyla sonuçlanan topraklarımızın sömürgeleştirilmesi için tazminat talep etmeliyiz," diyen Başkan Mahama, Batı hükümetlerinin bir zamanlar "kaybettikleri 'mülkleri'—yani köleleştirilmiş insanların kendilerini—için eski köle sahiplerine mutlu bir şekilde tazminat ödemesinin" tarihi ironisine vurgu yaptı.
Afrika'nın Bağımlılık Dönemi Sona Erdi
Orta Afrika Cumhuriyeti Devlet Başkanı Faustin Archange Touadera, kıtanın onarım talebinin arkasındaki dayanışmayı pekiştirdi. Touadera, "Afrika'nın bağımlılık dönemi sona ermiştir" diyerek, "tâbiyet değil egemenlik, sömürü değil ortaklık" temelinde köklü bir değişime gidilmesi çağrısında bulundu.
Başkan Touadera, küresel eşitsizliğin kalıcı olmasına duyduğu öfkeyi dile getirerek, "Zenginlik Kuzey ülkelerinde birikirken, Afrika'da yoksulluğun kötüleştiğini görmek kabul edilemez" dedi ve ulusunun bu pan-Afrika onarım girişimine tam destek verdiğini doğruladı.
UN Komisyonu ve Maddi Tazminat Fonu Önerisi
Bolivya Devlet Başkanı Luis Alberto Arce Catacora ise, tarihi adaletsizliklerin ele alınması için somut mekanizmalar önerdi. Başkan Arce, kölelik, soykırım, ırk ayrımcılığı (apartheid) ve sömürgeciliği kapsayan konularda çalışacak özel bir BM komisyonu kurulmasını teklif etti.
Arce, bu komisyonun tarihsel adaleti yeniden tesis etmek için mali tazminatlar, çevresel restorasyon ve çalınan kültürel varlıkların iadesi olmak üzere üç temel bileşenden oluşan etkili mekanizmalar oluşturması gerektiğini açıkladı. Tarihi suçlardan sorumlu olanların "milyarlarca doları bir tazminat fonuna" katkıda bulunmaları çağrısını yaptı ve sömürgeciliğin kalıcı etkileriyle mücadelede Afrika Birliği ile CELAC (Latin Amerika ve Karayip Devletleri Topluluğu) arasında birlik oluşturulmasını talep etti.
Batı’nın 'Sessizliği' Hayal Kırıklığı Yarattı
Tüm liderlerin konuşmalarında tutarlı bir tema, Küresel Kuzey ülkelerinin onarıcı adalet konusundaki tavrına yönelik duyulan derin hayal kırıklığı oldu. Liderler, Batılı ülkelerin bu konuda anlamlı bir diyaloğu kasıtlı olarak reddetmeye devam ettiğini ve tarihi sorumlulukları tanımakta isteksiz davrandıklarını ifade ederek oybirliğiyle hayal kırıklıklarını dile getirdi.
BM Genel Kurulu'nun 80. oturumundaki bu koordine duruş, uluslararası onarım hareketinde önemli bir tırmanışı temsil ediyor ve eski sömürgeci güçlerin bu talepleri küresel sahnede artık göz ardı edemeyeceklerinin güçlü bir sinyalini veriyor.
Kaynak: (KAHA) Kapsül Haber Ajansı
BM Genel Kurulu'nda Afrika liderleri, sömürgecilik ve kölelik suçları için onarıcı adalet talebinde bulundu. Gana Cumhurbaşkanı Mahama, köle ticaretini insanlığa karşı işlenmiş en büyük suç olarak nitelendirirken, Orta Afrika Cumhuriyeti Devlet Başkanı Touadera, Afrika'nın bağımlılık döneminin sona erdiğini vurguladı. Bolivya Devlet Başkanı Arce, tarihi adaletsizliklerin ele alınması için özel bir BM komisyonu kurulmasını ve tazminat fonu oluşturulmasını önerdi. Liderler, Küresel Kuzey'in bu konudaki sessizliğinden duydukları hayal kırıklığını dile getirdi. Bu koordineli duruş, uluslararası onarım hareketinde önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
