Ankara Sanayi Odası'nın son raporu, Türkiye'nin teknoloji ihracatında Ankara'nın liderliğini gözler önüne serdi. Başkent, yüksek teknoloji ürünlerinin ihracatında ülke ortalamasının kat kat üzerinde bir başarı göstererek dikkatleri üzerine çekti. Peki, Ankara'nın bu başarısının sırrı ne? Savunma sanayiindeki güçlü potansiyeli mi, yoksa nitelikli insan kaynağı mı? Rapor, Türkiye'nin teknoloji temelli büyüme modeline geçişinde Ankara'nın kritik rolünü vurgularken, gelecekteki politika önerileri için de önemli ipuçları sunuyor. Ankara'nın bu başarısı, diğer iller için de ilham kaynağı olabilir mi?
ANKARA-BHA
Ankara Sanayi Odası, “Ankara’nın ve İllerin Dış Ticaretinin Teknolojik Analizi (2004-2024)” adlı Çalışma Raporu’nu yayımladı. Ankara, 2024’te gerçekleştirdiği 15 milyar dolarlık ihracatında yüzde 12,1 yüksek teknoloji payı ile yüzde 3,6 olan Türkiye ortalamasının ve diğer 5 büyük sanayi şehrinin çok üzerinde bir performans gösterdi. Türkiye’nin toplam yüksek teknolojili ihracatının yüzde 20’sini gerçekleştiren Ankara, savunma ve havacılık sektörlerindeki güçlü potansiyeli ile öne çıktı. Yüksek teknolojili ihracatta Türkiye’nin rotasını Ankara’nın belirlediğini vurgulayan ASO Başkanı Seyit Ardıç, “Sürdürülebilir kalkınmanın anahtarı yüksek teknolojili ihracatımızı artırmaktır. Raporumuzun, Türkiye’nin teknoloji temelli büyüme modeline geçiş sürecinde doğru adımların atılmasına katkı sunacak bir kaynak niteliğini taşıyacağını öngörüyoruz” dedi. ASO’nun Raporunda Türkiye’nin teknolojik dönüşüm ve dış ticaret performansını artırmaya yönelik politika önerilerine de yer verildi.
Ankara’yı sanayi ve teknoloji alanlarında sürdürülebilir, öncü ve referans bir şehir konumuna taşıma vizyonuyla çalışmalarını sürdüren Ankara Sanayi Odası (ASO), hazırladığı kapsamlı çalışma raporları ve analizlerle de Türkiye’nin uzun vadeli kalkınma vizyonuna somut katkılar sunuyor. ASO, durum tespiti yaptığı ve uygulanabilir politika önerilerine yer verdiği kapsamlı araştırmalarına bir yenisini daha ekledi; 2004-2024 yıllarını kapsayan “Ankara’nın ve İllerin Dış Ticaretinin Teknolojik Analizi Çalışma Raporu”nu yayımladı. Ankara ve diğer 5 büyük sanayi şehri başta olmak üzere tüm illerin dış ticaret performanslarının teknoloji sınıflandırmasına göre değerlendirildiği Rapor, bölgesel ve sektörel düzeyde strateji geliştirme süreçlerine teknik bir zemin sunmayı hedefliyor.
Ankara liderliğini pekiştirdi
ASO’nun raporuna göre Ankara, 2024 yılı itibariyle Türkiye’nin yüksek teknoloji ihracatındaki liderliğini pekiştirdi. Ankara’nın geçen yıl gerçekleştirdiği 15 milyar dolarlık ihracatın yüzde 12,1’i yüksek teknolojili ürünlerden oluştu. Yüksek teknoloji ihracatta Türkiye ortalaması olan yüzde 3,6’nın oldukça üzerinde bir performans sergileyen Ankara; İstanbul (yüzde 4,5), İzmir (yüzde 2), Kocaeli (yüzde 1,3), Bursa (yüzde 0,5) ve Gaziantep (yüzde 1,5) gibi büyük sanayi kentlerini de açık ara farkla geride bıraktı.
Savunma ve havacılıkta güçlü performans
1,7 milyar dolarlık hacim ile Türkiye’nin toplam yüksek teknolojili ihracatının yüzde 20’sini gerçekleştiren Ankara’nın bu başarısında savunma ve havacılık sektörlerindeki güçlü potansiyeli ön plana çıktı. Türkiye’nin toplam silah ve mühimmat ihracatının yüzde 55’i Ankara’dan yapıldı. Ankara’nın yüksek teknoloji sınıfında savunma ve havacılık ürünlerinin yanı sıra “ölçme, kontrol, test, seyrüsefer” amaçlı alet ve cihazlarının ihracatı da 374 milyon dolara ulaşarak en yüksek seviyeye çıktı. Ankara’nın yüksek teknolojili ürünlerde dış ticaret açığı da en düşük seviyesine gerileyerek yüzde 49 oldu.
Raporda 2024 yılında Ankara’nın ihracat pazar yoğunluğunun azaldığı, rekabetçiliğin arttığı tespitlerine de yer verildi. 2023 yılında Ankara’nın ihracat yaptığı ilk 10 ülkenin toplam ihracattaki payı yüzde 52 iken, bu oran 2024 yılında yüzde 46’ya geriledi.
“ASO-İLTEK skoru yüksek iller yüksek teknolojili ürün ihracatında ön sıralarda”
Türkiye’nin yüksek teknolojili üretim ve ihracat kapasitesinin sınırlı bir coğrafi alana sıkıştığına dikkat çekilen Raporda, İllerin Teknolojik Gelişmişlik seviyesini ortaya koyan ASO İllerin Teknolojik Gelişmişlik Endeksi (ASO-İLTEK) ile dış ticaret rakamları birlikte değerlendirildiğinde; Endeks skoru yüksek olan illerin yüksek ve orta-yüksek teknolojili ürün ihracatında da ön sıralarda yer aldığının gözlendiği belirtildi. Yüksek teknolojili ürün ihracatının ASO-İLTEK’te yer alan 5 alt endeks ve 37 değişken ile birebir ilişkili olduğunun da açık bir şekilde ortaya konulduğu ifade edilerek, “Bu durum, yüksek teknolojili ürün ihracatına ulaşılmasında ASO-İLTEK’de yer alan 37 değişkenin birlikte değerlendirilerek politika oluşturulması ve kaynak aktarım mekanizmasının buna göre işletilmesinin gerektiğini göstermektedir” değerlendirmesi yapıldı.
“Yüksek teknoloji ihracatının artması için hedef odaklı politikalar geliştirilmeli”
ASO’nun raporunda, Türkiye’nin orta yüksek teknoloji ihracatının son 10 yıldır önemli bir ivme kazanması ve payını artırmasına karşın yüksek teknoloji ihracatının yerinde saymasına dikkat çekilerek, “Yüksek teknoloji ihracatının toplam içindeki payının artırılması ve dünya ticaretinden Türkiye'nin daha fazla pay alması amacıyla hedef odaklı politika formülasyonları geliştirilmesi açık bir gerçektir” ifadelerine yer verildi.
“AR-GE yatırımları artırılmalı, üniversite-sanayi iş birliği etkinleştirilmeli”
Raporda, Türkiye'nin katma değeri yüksek ürünlerdeki ihracat performansını iyileştirebilmesine ve küresel değer zincirlerinde daha yukarı basamaklara tırmanmasına katkı sağlayacak başlıca politika önerileri de şöyle sıralandı:
-Ar-Ge yatırımlarının gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH) içindeki payı artırılmalı
-Üniversite-sanayi iş birliği mekanizmaları etkinleştirilmeli
-Nitelikli insan kaynağı gelişimine yönelik yapısal reformlar hayata geçirilmeli
-Patent ve ticarileştirilme süreçlerinde etkin mentorluk verilmeli
-İnovasyon odaklı destek sistemi kurgulanmalı
-Beceri uyum programları yürütülmeli
-Dijital ve yeşil becerilere yönelik mesleki gelişim modelleri geliştirilmeli
-Ankara'nın savunma sanayii alanındaki başarısının diğer yüksek teknoloji sektörlerine yaygınlaştırılması için inovasyon odaklı teşvik mekanizmaları tasarlanmalı
-Teknoloji transfer süreçleri kolaylaştırılmalı
-Bölgeler arası iş birlikleri desteklenmeli
-KOBİ'lerin teknoloji yatırımlarını destekleyecek finansman modelleri geliştirilmeli
ASO Başkanı Ardıç, "Sürdürülebilir kalkınmanın anahtarı yüksek teknolojili ihracatımızı artırmak"
Ankara Sanayi Odası Başkanı Seyit Ardıç, Rapora ilişkin yaptığı değerlendirmede, Ankara’nın yüksek teknolojili ihracat payında büyük sanayi kentleri arasında lider olmasının gururunu yaşadıklarını söyledi. Ankara’nın nitelikli üniversiteleri, insan kaynağı ve girişimcilik gücüyle büyük bir potansiyeli olduğuna dikkat çeken Ardıç, “Ankara, savunma ve havacılık sanayideki lider pozisyonuyla yüksek teknolojili üretimde ve ihracatta farkını ortaya koyuyor ve Türkiye’nin rotasını belirliyor. Ankara’yı sanayi ve teknolojinin başkenti yapma hedefiyle çalışmalarımızı kararlılıkla sürdürüyoruz” dedi.
Günümüzde üretim yaparak ihracat hacmini artırmanın tek başına yeterli olmadığına dikkat çeken Başkan Ardıç, şu değerlendirmede bulundu:
“Sürdürülebilir kalkınmanın anahtarı yüksek teknolojili ihracatımızı artırmaktır. Gelişmekte olan ülkelerde yüksek teknolojili ihracatın payı yüzde 20’ler civarında olmasına rağmen Türkiye’de yüzde 3,6. Yüksek teknolojili ihracatımızı artırmak için kamu politikalarıyla birlikte üniversitelerimize ve vizyoner sanayicilerimize de büyük sorumluluk düşüyor. Bilim ve teknoloji ile sanayi arasında çok güçlü bir ekosistem oluşturmak zorundayız. Fiyat rekabetinin yanında verimliliği artırmak için yeniliğe, Ar-Ge’ye ve ikiz dönüşüme daha çok odaklanmalıyız.
Ankara Sanayi Odası olarak yenilik odaklı projeler ve faaliyetlerle hem Başkentimizin hem de ülkemizin uzun vadeli kalkınma vizyonuna somut katkılar sunuyoruz. 81 ilin ihracatının teknoloji düzeyine göre karşılaştırılıp analiz edildiği bu raporun yerel kalkınmanın sağlanmasında politika yapıcılara önemli kaynak sağlayacağına ve Türkiye’nin teknoloji temelli büyüme modeline geçiş sürecinde doğru adımların atılmasına katkı sunacağına inanıyorum.”
Ankara Sanayi Odası'nın yayımladığı "Ankara’nın ve İllerin Dış Ticaretinin Teknolojik Analizi (2004-2024)" raporu, Ankara'nın yüksek teknoloji ihracatındaki liderliğini detaylı bir şekilde ortaya koyuyor. Rapor, Ankara'nın 2024'te gerçekleştirdiği 15 milyar dolarlık ihracatın yüzde 12,1'inin yüksek teknolojili ürünlerden oluştuğunu ve bu oranın Türkiye ortalamasının oldukça üzerinde olduğunu belirtiyor. Savunma ve havacılık sektörlerindeki güçlü performansın Ankara'yı bu alanda öne çıkardığı vurgulanırken, Ar-Ge yatırımlarının artırılması ve üniversite-sanayi iş birliğinin güçlendirilmesi gibi politika önerileri de raporda yer alıyor. ASO Başkanı Seyit Ardıç, raporun Türkiye'nin teknoloji temelli büyüme modeline geçiş sürecinde önemli bir kaynak olacağını belirtiyor.
